تحلیل ریسک نوسانات بارندگی در زراعت دیم گندم

در زراعت دیم گندم، بارش یکی از ارکان اساسی بوده و به عنوان تنها منبع آب در دیم کاری محسوب می‌شود. بنابراین نوسانات بارش می‌تواند تولید محصول را به شدت متاثر ساخته و به عنوان یکی از ریسک‌های مهم تولید در نظر گرفته شود. این پژوهش به تحلیل و اندازه‌گیری ریسک ناشی از نوسانات بارندگی پرداخته است. بدین منظور از داده‌های هواشناسی و عملکرد گندم دیم در سه شهرستان مشهد، بجنورد و بیرجند در دوره زمانی 1383-1362استفاده شد. ابتدا با استفاده از تابع تولید جاست و پاپ اثر بارش تجمعی بر میانگین و واریانس تولید محصول ارزیابی شده است. سپس با استفاده از تخمین تابع خسارت مورد انتظار، معیاری جهت اندازه‌گیری ریسک ارائه شده است. در مجموع نتایج تخمین نشان می‌دهد که یک درصد افزایش در مقدار بارش تجمعی، واریانس تولید را بیشتر از میانگین آن تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین میزان خسارت مورد انتظار بر مبنای یک حد آستانه بارش در مشهد حدود 3/36 میلی‌متر، در بجنورد 4/20 میلی‌متر و در بیرجند 9/53 میلی‌متر برآورد شده است. در تمام مناطق مورد مطالعه زراعت گندم دیم از ریسک بالایی برخوردار است که میزان ریسک نوسانات بارش در شهرستان بیرجند از سایر مناطق مورد مطالعه بیشتر است. کاربرد روش پیشنهادی در این پژوهش می‌تواند در طراحی برنامه بیمه کشاورزی مفید واقع شود